کتاب دعا نویسی یک فیلسوف چگونه با خدا دعا می کند؟ تا حدودی با سایر دعاها فرقی ندارد. اصولاً همه ما صرف نظر از حرفه، تحصیلات و دانش خود به دنبال صمیمیت معنوی با خدا هستیم. اما در سطحی دیگر، هر دعا نیز چیزی را در مورد اینکه ما هستیم آشکار می کند.

نماز یک امر جدی است. مستلزم حضور کامل نمازگزار است.کتاب دعا نویسی این صمیمی ترین و شخصی ترین راه ارتباط با خداست. دیدار آخرین با نامتناهی، فانی با جاودانه، بنده با پروردگار است.

همه روایات دینی بر اهمیت نماز در زندگی معنوی انسان تأکید کرده اند. سنت اسلامی احتمالاً یکی از غنی ترین سنت ها در ادبیات دعا است. با توجه به اینکه قرآن و پیامبر به ما یاد می دهند که چگونه با خدا دعا کنیم، طبیعی است.کتاب دعا نویسی زیباترین و عمیق ترین دعاها نشان دهنده رحمت بیکران خداوند و مراحل بسیار حال انسان است. همانطور که حضرت محمد (ص) فرمودند: «نماز اصل عبادت است».

دعا به طور کلی از سه بخش تشکیل شده است. اول زمانی است که انسان قدرت مطلق و رحمت بیکران خداوند را درک می کند. دوم زمانی است که شخص بر «فقر» و وابستگی خود به خدا تأکید می کند. بخش سوم زمانی است که شما مستقیماً از خداوند برای برکات او، برای ایمان، دوستی و محافظت دعا می کنید.

همانطور که هر فردی منحصر به فرد است، دعا با خدا نیز منحصر به فرد است. در مورد فیلسوفی که خدا را هم موجودی شخصی می‌داند و هم علت همه علل و منشأ همه موجودات است، همین‌طور است. برخی از فیلسوفان دعاهای خود را روی کاغذ آورده اند. هر دعا نمایانگر دیدگاه خاصی از فیلسوف و نحوه نگرش او به خداوند متعال در رابطه با جهان خلقت است. آنها گواهی بر قدردانی فرد از «وجود» هستند.کتاب دعا نویسی این ادعا که فیلسوفان خدای سنت ابراهیمی را به یک اصل کیهانی تبدیل کرده اند، که نمی توانید به آن دعا کنید، تا حد زیادی بی اساس است. فیلسوفان مسلمان تعادل ظریفی را بین خداوند به عنوان پروردگار جهان و خداوند به عنوان عامل همه علل حفظ کرده اند. 99 نام خداوند که با آنها به درگاه او دعا می کنیم،

فارابی (872-950) یکی از بزرگ ترین اذهان تمام دوران، دعای مختصری برای ما به جا گذاشته است که این نظر خاص را نشان می دهد. فارابی که به عنوان دومین معلم پس از ارسطو شناخته می شود، فیلسوف، محقق، اندیشمند سیاسی، کیهان شناس و همچنین موسیقیدان بود. از آنجایی که او رشته‌های اصلی سنت فکری اسلامی را ترکیب می‌کند، نماز او نه تنها برای دانشجویان فلسفه اسلامی، بلکه برای همه علاقه‌مندان به رابطه بین اندیشه فلسفی، دقت منطقی و کمال معنوی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

این دعا که « دعای عظیم » نامیده می‌شود، توسط م.مهدی بر اساس نسخه‌ای خطی در کتابخانه سلیمانیه استانبول، در کتاب فارابی، کتاب الملّه و ویرایش انتقادی و منتشر شده است. اُخره نصوص، بیروت، 1986، ص 89-92. در زیر ترجمه ای با شرحی کوتاه آورده شده است.)

دعای فارابی اصول کلامی و فلسفی ـ کیهانی خداوند به عنوان خالق را در هم می آمیزد. خداوند واجب الوجود و علت همه اسباب است. اوست که با رحمت بیکران خود به عالم خلقت وجود می بخشد و بدین ترتیب هستی را نعمت الهی می کند. هر دعایی باید با شناخت این حقیقت اساسی آغاز شود:

«اى وجود واجب، اى علت اسباب، اى ازلى كه هرگز وجود ندارد!کتاب دعا نویسی از تو می خواهم که مرا از اشتباهات حفظ کنی و هدفم را عملی در جهت رضایت خودت قرار دهی.

ای پروردگار مشرق و مغرب! به من همه صفات والا را عنایت کن و بهترین نتایج اعمالم را به من عطا کن و اهداف و نیاتم را موفق گردان».

شعر:

«ای پروردگار هفت ستارگانی که در جهان هستی مانند نهرهایی که جاری هستند،

ستارگانی که اعمال خود را به خواست او انجام می دهند

که برکاتش در همه مواد خلاصه می شود... من از زحل، عطارد یا مشتری خیر نمی خواهم، بلکه فقط از تو می خواهم.

این اصول هستی شناختی و کیهان شناختی در هوا نمی ماند. آنها به جایگاه انسان در زنجیره بزرگ وجود گره خورده اند. فارابی پس از هر اشاره به خداوند به عنوان سرچشمه نهایی همه چیز، دعای خاصی می کند و جمال و بخشش و بزرگواری می خواهد:

«خدایا! با لباس جمال و شرافت انبیا و با شادی ارواح غنی و راضی و با حکمت و فروتنی هراسان و گرامیان تو به سوی من بیا.

خدایا! مرا از عالم بدبختی و هلاکت نجات ده و از برادران پاکدامن و از اهل وفا و اهل آسمان با صالحان و شهدا قرار ده.»

فارابی به این حقیقت کاملاً واقف است که بدون حقیقت، رستگاری نیست. بنابراین از خدا می خواهد که واقعیت اشیاء را آنگونه که هستند به او نشان دهد و او را به حقیقت برساند:

«تو خداوندی هستی که جز او خدایی نیست،کتاب دعا نویسی مسبب همه چیز و نور زمین و آسمان. ای یگانه با عظمت و کمال! ثمره‌ای از عقل فعال به من عطا کن، روحم را به نور معرفت آراسته، و آنچه را که برای من نعمت قرار داده‌ای، شکرگزارم کن. حقیقت را به من نشان دهید و به من انگیزه دهید تا از آن پیروی کنم. دروغ را نادرست به من نشان بده و مرا از باور و پیروی آن بازدار. روحم را با گل سفالی (ماده خام) کامل کن . شما عامل اصلی هستید!»

«ای علت همه چیز، همه موجودات از آنجا آمده اند،

پروردگار آسمانها به طبقات تقسیم شده و زمین و دریاها را در مرکز آنها قرار داده است.

من به عنوان یک گناهکار از تو آمرزش و پناه می برم

خطاهای این غلام گناهکار و غافل را ببخش،

با افسونت ای پروردگار همه چیز، عنصر (ذاتی) مرا از آلودگی های عالم طبیعت و عناصر پاک کن.»

خداوند لایتناهی و رحیم است، اما بنده یعنی فارابی فیلسوف ضعیف است و نیازمند هدایت الهی و محافظت از وسوسه ها و هوس های حیوانی و شهوات دنیاست.

«ای پروردگار افراد بهشتی، از عناصر کروی، از ارواح بهشتی! این، بنده تو تابع خواسته های انسان و عشق به خواسته های عالم حقیر است. پناهت مرا از گمراهی و ترس و حرمت حفظ کن که مرا از افراط و تفریط حفظ کن. همانا تو بر همه چیز احاطه کرده ای.

خدایا! مرا از زندان اربعه رهایی بخش و به سوی خودت که وسیع‌تر از همه، و در نزدیکی خود، شریف‌تر از همه، ببر.

خدایا! خودکفایی را که به من می دهی دلیلی برای قطع رابطه مذموم من با رعایا و دغدغه های عالم خلقت قرار ده. حکمت را مایه پیوند روحم با عالم الهی و ارواح بهشتی قرار ده.

خدایا! جانم را با روح شریف زنده کن و بر عقل و حواس من تأثیر بگذار و ملائکه را همنشین من قرار ده نه عالم طبیعت.

خدایا! مرا راهنمایی کن و ایمانم را با آگاهی و ترس از خودت پیوند ده و مرا بر حب دنیا ثابت قدم گردان.

خدایا! در برابر هوسهای زودگذر به من قوت می بخشد و جانم را به سرای ارواح استوار می برد و در بهشت ​​های متعالی از جوایز متعالی و شریف قرار می دهد.»

فیلسوف خداوند را به خاطر جمال و عظمت کاملش ستایش می کند و رحمت بی پایان او را برای وجود وجودی به همه موجودات از جمله انسان ها می ستاید. همه موجودات خدا را ستایش می کنند، اما انسان ها از درک این دعای کیهانی ناتوان هستند. این به ابزارهای معرفتی بالاتری نیاز دارد که به وسیله آنها بتوانیم آنچه را که در نگاه اول آشکار نمی شود ببینیم و درک کنیم. چشم دل را صدا می زند تا ببیند:

«تو را می ستایم، ای کسی که بر همه موجوداتی که به زبان مقام روحانی صحبت می کنند، پیشی می گیرد. هر موجودی را از حکمت به او می‌دهی و با توجه به عدم وجودشان رحمت می‌بخشی. همه ذات و تصادفات سزاوار جذابیت توست و فضیلت نعمت هایت را ستایش می کنند. و هیچ چیز نیست مگر اینکه او را تسبیح می گوید و شکر او را می گویند، ولی شما (روش آنها) تسبیح را نمی فهمید. (قرآن، اسراء 44) .

خدایا! تو را می ستایم تو یگانه، ابدی، کسی که نه زاده شده ای و نه زاده شده ای. و هیچ کس با او برابر نیست. (قرآن، احلاس 3-4) .

آخرین قسمت دعای فارابی شاید قوی ترین باشد، زیرا او از خداوند می خواهد که روح او را پاکیزه کند و از خطا محافظت کند و به حقیقت برساند. دعا به همان اندازه ساده است که قدرتمند است:

«خدایا! روح مرا در زندان چهار عنصر محبوس کردی و وظیفه جدا کردن آن از حیوانات درنده پر از امیال نفسانی را به عهده گرفتی.

خدایا! آن را با عفت تجدید کن، به گونه ای که به سوی تو می رود، به آن رحم کن. او را با سخاوتمندی که از سوی تو به مناسب ترین شکل می آید، یاری کن. توبه ای را که متعلق به عالم الهی است به او عطا کن. او را بشتابید تا به جایگاه شریفش برگردد. بر تاریکی آن پرتوی از آفتاب از عقل فعال بریز. او را از ظلمت های جهل به نور حکمت و روشنایی عقل دور کن. خداوند سرپرست مؤمنان است و آنان را از تاریکی ها به سوی نور بیرون می آورد (بقره/257) .

انسان هر چقدر هم که باهوش و با استعداد باشد، برای مقاومت در برابر وسوسه های بدن، نیازمند راهنمایی الهی است. دلیل به تنهایی کافی نیست; او نیاز به اراده قوی برای تمامیت اخلاقی و کمال معنوی دارد. فارابی دعای عالی خود را اینگونه پایان می دهد:

«خدایا! صورت های واقعی نادیدنی ها را در رویاهایش به روح من نشان بده و او را از دیدن رویاهای شیطانی در رویای خیر و بشارت راستین در رویاهایش دور کن. او را از آلودگی‌هایی که به حواسش رسیده و از تخیلات بیهوده پاک کن. لجن طبیعت را از او دور کن. او را در عالم ارواح شریف نزولی قرار دهید.

ای خدایی که مرا (به راه راست) هدایت کردی ، که مرا برآورده کردی، که مرا پناه دادی!

حمد و ستایش فقط مخصوص خداست، درود و صلوات بر حضرت محمد که پس از او پیامبری نیست.»

آمین!